Podstawa prawna działania i kompetencje rady gminy

Podstawowym aktem prawnym regulującym zasady działania samorządu gminnego jest ustawa z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001r. Nr 142, poz.1591, z 2002r. Nr 23, poz.220, Nr 62, poz.558, Nr 113, poz.984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 214, poz.1806), w oparciu o którą samorząd gminny działał w nowych warunkach ustrojowych państwa od 1990r. Dz.U.2001.142.1591 Samorząd gminny.

Od dnia 1 stycznia 1999r., czyli od dnia wejścia w życie reformy administracyjnej wprowadzającej zasadniczy, trójstopniowy podział terytorialny państwa, Gmina Grabowiec, jako podstawowa jednostka samorządu terytorialnego należy do powiatu zamojskiego w województwie lubelskim.

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów i jeżeli ustawy nie stanowią inaczej i rozstrzyganie w tych sprawach należy do gminy.

Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej. Zadania te obejmują w szczególności sprawy:
· ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,
· gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego
· wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,
· lokalnego transportu zbiorowego,
· ochrony zdrowia,
· pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
· gminnego budownictwa mieszkaniowego,
· edukacji publicznej,
· kultury, tym bibliotek gminnych i innych placówek upowszechniania kultury,
· kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
· targowisk i hal targowych,
· zieleni gminnej i zadrzewień,
· cmentarzy gminnych,
· porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,
· utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,
· polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,
· wspierania i upowszechniania idei samorządowej,
· promocji gminy,
· współpracy z organizacjami pozarządowymi,
· współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.
Ustawy mogą nakładać na gminę obowiązek wykonywania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, a także z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzania wyborów powszechnych oraz referendów. Zadania z zakresu administracji rządowej gmina może wykonywać również na podstawie porozumienia z organami tej administracji. Gmina może również wykonywać zadania z zakresu właściwości powiatu oraz z zakresu właściwości województwa na podstawie porozumienia z jednostkami samorządu terytorialnego. Zadania publiczne mogą być również realizowane w drodze współdziałania między jednostkami samorządu terytorialnego. Gminy, związki międzygminne oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego mogą wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej.
Rada Gminy
Skład osobowy rady gminy ustalany jest w drodze wyborów. Wybory do rad gmin, są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym. Zasady i tryb przeprowadzania wyborów do rad gmin określa odrębna ustawa. Kadencja rady gminy trwa 4 lata licząc od dnia wyborów.
Do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej. Do wyłącznej właściwości rady gminy, zgodnie z art.18 ust.2 ustawy o samorządzie gminnym należy:
· uchwalanie statutu gminy,
· ustalanie wynagrodzenia wójta, stanowienie o kierunkach jego działania oraz przyjmowanie sprawozdań z jego działalności,
· powoływanie i odwoływanie skarbnika gminy, który jest głównym księgowym budżetu, oraz sekretarza gminy - na wniosek wójta,
· uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nie udzielenia absolutorium z tego tytułu,
· uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
· uchwalanie programów gospodarczych,
· ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych, zasad przekazywania im składników mienia do korzystania oraz zasad przekazywania środków budżetowych na realizację zadań przez te jednostki,
· podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach,
· podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczących:
określania zasad nabycia, zbycia i obciążenia nieruchomości gruntowych oraz ich wydzierżawiania lub najmu na okres dłuższy niż trzy lata, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej; do czasu określenia zasad wójt może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady gminy,  emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu przez wójta, zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów, ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez wójta w roku budżetowym, zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekraczającej granicę ustalaną corocznie przez radę gminy, tworzenia i przystępowania do spółek i spółdzielni oraz rozwiązywania i występowania z nich, określania zasad wnoszenia, cofania i zbywania udziałów i akcji przez wójta, tworzenia, likwidacji i reorganizacji przedsiębiorstw, zakładów i innych gminnych jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek, ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez wójta w roku budżetowym, określanie wysokości sumy, do której wójt może samodzielnie zaciągać zobowiązania,
· podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań, o których mowa w art. 8 ust. 2 i 2a ustawy o samorządzie gminnym,
· podejmowanie uchwał w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz wydzielanie na ten cel odpowiedniego majątku,
· podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych,
· podejmowanie uchwał w sprawach: herbu gminy, nazw ulic i placów publicznych oraz wznoszenia pomników,
· nadawanie honorowego obywatelstwa gminy,
· podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów,
· stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady gminy.